Rejestr Należności Publicznoprawnych – nowe narzędzie badania płynności finansowej kontrahenta

Ustawą z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ułatwienia dochodzenia wierzytelności wprowadzono do polskiego systemu prawnego Rejestr Należności Publicznoprawnych („RNP”), który może się okazać pomocnym źródłem danych dotyczących płynności finansowej kontrahenta. W ustawie z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji wprowadzono Rozdział 1a, który reguluje kwestie ww. rejestru. RNP prowadzi Szef Krajowej Administracji Skarbowej. Co do zasady: „W rejestrze gromadzi się informacje o należnościach pieniężnych, podlegających egzekucji administracyjnej, dla których wierzycielem jest naczelnik urzędu skarbowego albo jednostka samorządu terytorialnego, jeżeli należności te wynikają:

1) z dokumentu, o którym mowa w art. 3a § 1 [między innymi z deklaracji lub zeznania złożonego przez podatnika lub płatnika; ze zgłoszenia celnego złożonego przez zobowiązanego; z deklaracji rozliczeniowej złożonej przez płatnika składek na ubezpieczenie społeczne];

2) z decyzji, postanowienia lub innego orzeczenia, które jest ostateczne;

3) z prawomocnego wyroku, postanowienia lub mandatu karnego wydanego na podstawie przepisów Kodeksu karnego skarbowego lub Kodeksu karnego;

4) z mandatu karnego wydanego w postępowaniu w sprawach o wykroczenia;

5) bezpośrednio z przepisu prawa”.

RNP zawiera dane osób fizycznych, osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, osób prawnych lub jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, a także nierezydentów. Gromadzone w nim są między innymi: imiona i nazwiska, firmy, PESEL, NIP, REGON, oznaczenie wierzyciela oraz informacja o: „wysokości należności pieniężnej i odsetek z tytułu niezapłacenia jej w terminie, jeżeli pobiera się odsetki, wraz z rodzajem i podstawą prawną tej należności”. Zasadą jest, że dane będzie wprowadzał do systemu teleinformatycznego RNP wierzyciel. Będzie mógł to jednak uczynić nie wcześniej niż po upływie 30 dni od dnia doręczenia zobowiązanemu zawiadomienia o zagrożeniu ujawnieniem w rejestrze jego danych. Nie będzie można wprowadzić danych, jeżeli zobowiązany będzie kwestionował swoją należność zgodnie z prawem. Dane gromadzone w rejestrze będą mogły być udostępnione, przy czym dopiero wówczas, gdy łączna kwota należności pieniężnych wraz odsetkami z tytułu niezapłacenia ich w terminie wynosić będzie nie mniej niż 5.000,00 zł Danę będą mogły być ujawnione podmiotom publicznym: sądowemu lub administracyjnemu organowi egzekucyjnemu, sądowi, organom prokuratury, Szefowi CBA, bankom oraz instytucjom kredytowym. Jednak dane będą również udostępniane wierzycielom oraz „podmiotom zainteresowanym”, a więc w praktyce może być to każdy kto złoży żądanie o udostępnienia danych dotyczących zobowiązanego, pod warunkiem odpowiedniego uwierzytelnienia i otrzymania uprawnień dostępowych. Udostępnienie danych z rejestru jest bezpłatne, ale wydruk nie ma mocy dokumentu urzędowego. Przepisy o RNP obowiązują począwszy od dnia 1 stycznia 2018 r., lecz faktyczne działanie ww. rejestru rozpoczęło się dopiero od dnia 13 czerwca 2018 r., kiedy weszło w życie Rozporządzenie Ministra finansów z dnia 4 czerwca 2018 r. w sprawie rejestru należności publicznoprawnych, które uregulowało kwestie techniczne z tym związane. Organem prowadzącym RNP jest Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Szczecinie. Wszelkie przydatne informacje w zakresie udostępniania danych z RNP znajdują się na stronie internetowej ww. izby: http://www.zachodniopomorskie.kas.gov.pl.